بلند و آهسته خواندن قرآندر این نوشته سخن از بهتر بودن تلاوت قرآن کریم با صدای بلند یا آهسته و بیان مستندات آن است. ۱ - تاثیر شرائطقبل از هر پاسخی نظر شما عزیزان، به حدیثی از امام پنجم حضرت باقر (علیه‌السّلام) جلب می‌گردد: کسی که «انا انزلناه» را با صدای بلند بخواند مانند رزمنده‌ای است که با شمشیر (ابزار جنگی) نبرد می‌کند. و کسی که آن را آهسته می‌خواند مانند کسی است که در راه خدا در خون خود غوطه ور است. از کلام امام پنجم (علیه‌السّلام) برداشت می‌شود که آهسته و بلند خواندن قرآن هر دو فضیلت دارد. از این رو قاری قرآن با در نظر گرفتن شرایط و حال خود می‌تواند یکی از دو روش را انتخاب نموده و قرآن بخواند. گاهی از اوقات شرایطی پیش می‌آید که بلند خواندن قرآن فضیلت بیشتری دارد. از طرفی بعضی از مواقع آهسته خواندن آن ضرورت پیدا می‌کند. سعی ما این است تا این موارد را از زبان روایات بیان کنیم. ۲ - فضیلت تلاوت با صدای بلندبلند خواندن قرآن امام صادق (علیه‌السّلام) در جواب شخصی به نام «معاویة بن عمار» که در زمینة بلند خواندن قرآن پرسیده بود، فرمود: (بلند خواندن قرآن) اشکالی ندارد. امام علی بن الحسین (علیه‌السّلام) صدای قرآنش از همة مردم بهتر بود. با صدای بلند قرآن می‌خواند تا اهل خانه بشنوند. و امام باقر (علیه‌السّلام) نیز خوش صداترین مردم در قرائت قرآن بود. شب هنگام که برای نماز شب و قرائت قرآن بیدار می‌شد، با صدای بلند قرآن می‌خواند. سقایان و افراد دیگر که از راه می‌گذشتند می‌ایستادند و به قرائت او گوش می‌دادند. ۳ - آثار تلاوت با صدای بلندفواید بلند خواندن قرآن: این حدیث شریف و احادیث مشابه به ما می‌آموزد که صدا به قرآن بلند نمودن دارای فواید و پیامدهای مثبت است. اگر این مزایا و موارد مشابه آن در قرائت قاری مدنظر باشد موجب فضیلت بلند خواندن بر آهسته قرائت کردن می‌شود. در این قسمت از بحث به مواردی که سبب فضیلت بلند خواندن قرآن می‌شود اشارة اجمالی می‌نماییم. ۳.۱ - تاثیرات تربیتی بر فرزندانپدر و مادری که در خانه صدا به قرآن بلند می‌کنند اثر تربیتی در ضمیر فرزندانشان دارد و آنان را علاقمند و دوستدار قرآن می‌کند. ۳.۲ - توجه و حضور قلببلند خواندن قرآن تمرکز بیشتر ذهن را در پی دارد و باعث توجه و حضور قلب در هنگام تلاوت است. در این حالت قاری قرآن بهتر می‌تواند به معانی قرآن توجه کند. ۳.۳ - نشاطکسالت را از تلاوت کنندة قرآن دور می‌کند و لذت و نشاط بیشتر را به ارمغان می‌آورد. ۳.۴ - بیداری و غفلت زداییوقتی صدای قاری به آوای ملکوتی قرآن بلند شد و به دیگران رسید در اعماق روح و روان آنان نیز اثر می‌گذارد. چه بسا در آنان ایجاد انگیزش کند و رو به سوی قرآن آورند، اگر قرآن را نمی‌توانند بخوانند به فراگیری آن روی آورند، یا اگر با تلاوت قرآن انسی ندارند شور و شوق تلاوت پیدا کنند. از این بالاتر شاید قرائت رسای قاری قرآن، موجب بیداری انسان غافل و گنهکاری شود و مسیر زندگی او را به سوی هدایت رهنمون گردد. در طول تاریخ کم نبوده‌اند افرادی که با شنیدن آیه‌ای از آیات الهی دگرگون شده و در یک لحظه با تمام گناهان خود وداع کرده‌اند. از جملة آنها «فضیل بن عیاض» است. او به عنوان یکی از راویان کلام امام صادق (علیه‌السّلام) و از زاهدان مشهور زمان خود معرفی شده است. فضیل در پایان عمر در جوار کعبه می‌زیست و همان جا در روز عاشورا بدرود حیات گفت. او در آغاز زندگی راهزن خطرناکی بود که همة مردم از نام او وحشت داشتند. فضیل یک شب برای اجرای قصد پلیدی می‌خواست وارد خانه‌ای شود. در یکی از خانه‌های اطراف مرد بیداردلی که در دل شب مشغول تلاوت قرآن بود، به این آیه رسید: «الم یان للذین آمنوا ان تخشع قلوبهم لذکر الله و ما نزل من الحق». آیا وقت آن نرسیده است که دلهای مؤمنان در برابر یاد خدا و آن چه از حق نازل شده است خاشع گردد؟ این آیه چون تیری بر قلب آلودة فضیل نشست، تکان سختی خورد، اندکی در فکر فرو رفت: این کیست سخن می‌گوید؟ به چه کسی پیام می‌دهد؟ با خود گفت: ای فضیل! قرآن با تو سخن می‌گوید! ناگهان صدای فضیل بلند شد و پیوسته می‌گفت: به خدا سوگند وقت آن رسیده است! به خدا سوگند وقت آن رسیده است! فضیل رو به سوی آسمان نمود و با دلی سخت پشیمان و توبه کار چنین گفت: «خداوندا! من به سوی تو بازگشتم و توبة خود را این قرار دادم، که پیوسته در جوار خانة تو (کعبه) باشم». آهسته خواندن قرآن ۴ - موارد تلاوت با صدای بلنداز احادیثی که در کتابهای حدیث شیعه و اهل سنت در این زمینه وارد شده است می‌توان نتیجه گرفت که در شرایط زیر سزاوار است با صدای آهسته قرآن خوانده شود: ۱. وقتی که انسان بترسد بلند خواندن قرآن موجب ریا و خودنمایی گردد، برای اینکه ریا هر عبادت را نه تنها بی ارزش می‌کند بلکه باعث دوری انسان از خدا می‌شود. ۲. جایی که بلند خواندن قرآن موجب آزار و اذیت دیگران باشد، مانند قرائت به هنگام استراحت و خواب همسایگان یا جایی که بلند خواندن قرآن مزاحم عبادت دیگران شود؛ اگر عده‌ای از مؤمنین در مسجد مشغول نماز و عبادتهای دیگر هستند و صدا به قرآن بلند نمودن، مزاحم حال آنها باشد باید از بلند خواندن قرآن اجتناب نمود. ۳. تلاوت قرآن با صدای رسا برای انسان ضرر و زیان جسمی داشته باشد. در این صورت انسان حق ندارد با صدای بلند قرآن بخواند؛ زیرا ضرر رساندن به بدن حرام است، در حالی که تلاوت قرآن مستحب است و نمی‌توان برای انجام عمل مستحبی کار حرامی مرتکب شد. ۵ - پانویس
۶ - منبعاندیشه قم برگرفته از مقاله«قرائات از دیدگاه روایات» رده‌های این صفحه : مقالات اندیشه قم
|